Αναλυτικά η εισήγηση του κ. Τσιφόρου και οι προτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ έχουν ως εξής:
Στο ύψος του 1,3 δισεκ. ευρώ περίπου έφτασαν το 2008 οι εξαγωγές αγροτικών - διατροφικών προϊόντων σε τέσσερις κατηγορίες, μεταξύ των οποίων τα φρούτα (463 εκατ. ευρώ), τα προϊόντα αλιείας (323 εκατ. ευρώ), το ελαιόλαδο (220 εκατ. ευρώ) και τα τυροκομικά προϊόντα (195 εκατ. ευρώ). Σε αυτές τις τέσσερις κυρίως κατηγορίες πρέπει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες στήριξης των συνεταιριστικών και αγροτικών επιχειρήσεων του αγροτικού τομέα. Ειδικότερα:
Εισαγωγές - Εξαγωγές αγροτικών προϊόντων-τροφίμων
Οι εισαγωγές και εξαγωγές αγροτικών προϊόντων-τροφίμων (κατά μονοψήφιες κατηγορίες) τα έτη 2008 και 2009 εμφανίζονται στους πίνακες που ακολουθούν.
Εξαγωγές
| α/α | Προϊόν | Αξία (εκατ. €) | Μεταβολή | % Σύνθεση | ||
| 2009 | 2008 | 2009 | 2008 | |||
| 1 | Τρόφιμα και ζώα ζωντανά | 2.716,1 | 2.742 | -0,9% | 18,9% | 15,7% |
| 2 | Ποτά και καπνός | 589,5 | 579,9 | 1,6% | 4,1% | 3,3% |
| 3 | Λάδια και λίπη ζωϊκής ή φυτικής προέλευσης | 283,2 | 334,6 | -15,4% | 2,0% | 1,9% |
| Σύνολο | 3.588 | 3.656,5 | -1,9% | 24,9% | 21% | |
Εισαγωγές
| α/α | Προϊόν | Αξία (εκατ. €) | Μεταβολή | % Σύνθεση | ||
| 2009 | 2008 | 2009 | 2008 | |||
| 1 | Τρόφιμα και ζώα ζωντανά | 4.815,2 | 5.291,2 | -9,0% | 10,0% | 8,7% |
| 2 | Ποτά και καπνός | 826,6 | 768,9 | 7,5% | 1,7% | 1,3% |
| 3 | Λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης | 208,8 | 299,6 | -30,3% | 0,4% | 0,5% |
| Σύνολο | 5.850,5 | 6.359,7 | -8% | 12,2% | 10,4% | |
Από τους παραπάνω πίνακες προκύπτουν τα ακόλουθα:
α. Το έλλειμμα του αγροτοδιατροφικού εμπορικού ισοζυγίου από -2.703 εκατ. € το 2008 ανήλθε σε -2.262,5 εκατ. € το 2009.
β. Η μείωση του ελλείμματος του αγροτοδιατροφικού εμπορικού ισοζυγίου της χώρας μας μεταξύ των ετών 2008 και 2009 κατά 16,3% οφείλεται στην μείωση κατά 8% των εισαγωγών και στην πολύ μικρότερη μείωση (κατά 1,9%) των εξαγωγών μας.
γ. Το ποσοστό του αγροτοδιατροφικού τομέα της Ελλάδας στο σύνολο των εξαγωγών της ανήλθε σε 24,9% κατά το 2009 έναντι 21,0% κατά το 2008 γεγονός που ενισχύει τον ρόλο του αγροτικού τομέα (και της βιομηχανίας τροφίμων) στις εξαγωγές και την συνολική οικονομική δραστηριότητα της χώρας μας.
δ. Επισημαίνεται ότι κατά τη διάρκεια μιας ιδιαίτερα δύσκολης χρονιάς (2009) για το Εισαγωγικό-Εξαγωγικό εμπόριο της χώρας μας, κατά τη διάρκεια της οποίας οι συνολικές εξαγωγές (17.440 εκατ. €) σημείωσαν πτώση κατά 17,5% και οι συνολικές εισαγωγές (48.080 εκατ. €) πτώση κατά 21,1% έναντι του 2008 ο αγροτοδιατροφικός κλάδος διατήρησε την αξία των εξαγωγών του στα ίδια επίπεδα με το 2008 ενισχύοντας έτσι σημαντικά τη θέση του στη σύνθεση της αξίας των Ελληνικών εξαγωγών.
ε. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι τα ελληνικά τρόφιμα και ποτά εμφανίζουν αυξημένη ανταγωνιστικότητα έναντι των άλλων εξαγώγιμων προϊόντων μας, γεγονός που καταδεικνύει την αναγκαιότητα περαιτέρω στήριξης του αγροτοδιατροφικού τομέα της χώρας μας.
Τα σημαντικότερα σε αξία προϊόντα
Παρατίθενται στη συνέχεια πίνακες με τα δέκα πρώτα σε αξία εξαγόμενα και εισαγόμενα αγροτοδιατροφικά προϊόντα κατά το έτος 2008.
| Τα 10 κυριότερα αγροτικά προϊόντα κατά το έτος 2008* (Αξία σε εκατ. €) | |||
| Εξαγωγές | |||
| α/α | Προϊόν | Αξία | |
| Α/Α | Προϊόν | Αξία | |
| 1 | ΄Αλλα ψάρια, νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη | 323,27 | |
| 2 | Βερύκοκα, κεράσια και ροδάκινα | 240,74 | |
| 3 | Παρθένο λάδι | 220,05 | |
| 4 | Καπνά χωρίς αφαίρεση των μίσχων | 219,5 | |
| 5 | ΄Αλλα λαχανικά, παρασκευασμένα ή διατηρημένα αλλιώς παρά με ξύδι ή οξικό οξύ, όχι κατεψυγμένα | 203,14 | |
| 6 | ΄Αλλα τυριά | 194,91 | |
| 7 | Τσιγάρα που περιέχουν καπνό | 154,05 | |
| 8 | Φρούτα με κουκούτσια, μη κατονομαζόμενα νωπά | 126,87 | |
| 9 | Σταφύλια νωπά | 106,24 | |
| 10 | Πορτοκάλια νωπά ή αποξηραμένα | 97,72 | |
| Εισαγωγές | |||
| 1 | ΄Αλλα τυριά | 331,66 | |
| 2 | Κρέατα χοιροειδών, νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη | 322,64 | |
| 3 | Κρέατα βοοειδών, νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη | 315,95 | |
| 4 | Άλλο σιτάρι (συμπεριλαμβάνεται και η όλυρα) και σμιγάδι, όχι αλεσμένα | 212,93 | |
| 5 | Τσιγάρα που περιέχουν καπνό | 169,06 | |
| 6 | Ουίσκυ | 166,37 | |
| 7 | Αλλα παρασκευάσματα διατροφής, που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού | 161,83 | |
| 8 | Άλλη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο ή τεύτλα | 154,58 | |
| 9 | Πίτες και άλλα στερεά υπολείμματα (εκτός από κατακάθια), έστω και σπασμένα ή συσσωματωμένα με μορφή σβόλων, από την εξαγωγή λιπών ή λαδιών από ελαιόσπορους, ελαιώδεις καρπούς και φύτρες δημητριακών από σόγια | 123,76 | |
| 10 | Γάλα και κρέμα γάλακτος, σε μη στερεές μορφές, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών | 119,26 | |
|
|
|
| |
| *Τα στοιχεία είναι προσωρινά |
| ||
| Πηγή: ΕΣΥΕ-Επεξεργασία στοιχείων από το ΚΕΕΜ |
| ||
|
|
|
| |
Από τους πίνακες αυτούς προκύπτει:
α. Τα κυριότερα σε αξία εξαγώγιμα αγροτικά προϊόντα-τρόφιμα της χώρας μας κατά το 2008 ήταν τα οπωροκηπευτικά (444 εκατ. €) τα ψάρια (323 εκατ. €) το παρθένο ελαιόλαδο (220 εκατ. €) και τα τυροκομικά (195 εκατ. €).
β. Τα κυριότερα σε αξία εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα-τρόφιμα στη χώρα μας κατά το 2008 ήταν τα τυροκομικά (332 εκατ. €) και το σιτάρι (213 εκατ. €)
γ. Η ιδιαίτερα αυξημένη αξία των εισαγόμενων κτηνοτροφικών προϊόντων κατά το 2008 (1 δις € περίπου) δημιουργεί την αναγκαιότητα αναδιάρθρωσης και ανάπτυξης του κτηνοτροφικού τομέα της χώρας μας σε ουσιαστική στήριξη από την Πολιτεία.
Επισημάνσεις - Προτάσεις - Μέτρα
Σημερινή κατάσταση, εξελίξεις
Είναι ευρύτερα γνωστό ότι ο αγροτικός τομέας αντιμετωπίζει παρατεταμένη ύφεση. Τα τελευταία χρόνια καταγράφεται συνεχής μείωση του αγροτικού εισοδήματος, πτώση των επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα και μεγάλη μείωση της αγροτικής παραγωγής. Σε επίπεδο μακροοικονομικών μεγεθών, διαπιστώνεται πτώση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της αγροτικής παραγωγής, σημαντική επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου στα αγροτικά προϊόντα και καθοδική πορεία της απασχόλησης στη γεωργία, χωρίς βελτίωση του ρυθμού ανανέωσης των απασχολουμένων. Η κατάσταση επιδεινώθηκε το 2009 με την κατάρρευση των τιμών παραγωγού σημαντικών αγροτικών προϊόντων (σιτηρά-καλαμπόκι, ελαιόλαδο, φρούτα, οινοστάφυλα, συμπύρηνα ροδάκινα κ.α.), ενώ η χρηματοπιστωτική κρίση μεγεθύνει τους επιχειρηματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, αλλά και οι συνεταιριστικές και ιδιωτικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις του πρωτογενούς τομέα, μια και είτε περιορίζεται η χρηματοδότησή τους, ή πραγματοποιείται με δυσμενέστερους όρους, θέτοντας σε κρίση την οικονομική τους βιωσιμότητα.
Τα παραπάνω σε συνδυασμό με την αύξηση των αποθεμάτων και τη διεύρυνση τα τελευταία χρόνια του ελλείμματος στο ισοζύγιο των αγροτοδιατροφικών προϊόντων, επιβάλλουν τη λήψη μέτρων όπως είναι:
α. Η ευνοϊκή χρηματοδότηση των εξαγωγικών επιχειρήσεων του αγροτικού τομέα (ο κλάδος της γεωργίας απορροφά μόλις το 3,13% του συνόλου των δανείων) παράλληλα με την ίδρυση Ταμείου Εγγυοδοσίας Αγροτικών Επιχειρήσεων κατά τα πρότυπα του ΤΕΜΠΜΕ προκειμένου να καλυφθεί το αυξημένο κόστος παραγωγής αγροτικών προϊόντων, αλλά και να υποστηριχθεί η εμπορική προώθησή τους.
β. Η ενεργοποίηση - με αναμόρφωση και σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού των μέτρων του ΠΑΑ 2007-2013, που στοχεύουν στην προβολή και προώθηση των ελληνικών προϊόντων τους αγορές, αλλά και τους διαδικασίες πιστοποίησης τους ποιότητάς τους. Η προώθηση και η προβολή των αγροτικών - διατροφικών προϊόντων οφείλεται να αποκτήσει αμφίδρομη διάσταση υποστηρίζοντας δράσεις ενημέρωσης και επισκέψεις των επιχειρήσεων που αγοράζουν τα προϊόντα αυτά στη χώρα μας, στον τόπο παραγωγής τους, για να αντιληφθούν την ποιοτική υπεροχή και τις διαδικασίες πρωτογενούς παραγωγής τους. Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίο να στηριχθούν τα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας (ΤΣΠ), τα οποία αποτελούν το πιο σημαντικό και το πιο κρίσιμο εργαλείο γνωριμίας με τις συνθήκες παραγωγής με τον τουρισμό, τον πολιτισμό και το περιβάλλον στις τοπικές κοινωνίες. Με την ανάπτυξη και τη στήριξη αυτού του εργαλείου από τα συναρμόδια Υπουργεία (Ανταγωνιστικότητας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Τουρισμού και Πολιτισμού) είναι δυνατό να δικτυωθούν όλες οι επιχειρήσεις του πρωτογενούς τομέα αλλά και οι επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα για την παροχή προϊόντων και υπηρεσιών ποιότητας.
γ. Ο συντονισμός, η συνεχής αλληλοενημέρωση και ο μακροχρόνιος σχεδιασμός δράσης των Εμπορικών Ακολούθων των Πρεσβειών της χώρας μας στις βασικές αγορές υποδοχής των Ελληνικών αγροτικών προϊόντων σε συνεργασία με τον ΟΠΕ, το Υ.Α.Α.Τ, τους εξαγωγικούς οίκους και τους Φορείς των αγροτών.
